Słynąca z doskonałych ośrodków sportów zimowych Andora to przede wszystkim kraj z bogatą ofertą rekreacyjno-sportową. Pobyt w krystalicznie czystym klimacie wysokogórskim, w atmosferze urokliwej architektury i sztuki romańskiej, z bogatą ofertą kulturalną – takie atrakcje proponuje Andora.
Jedno z bogatych, a zarazem najmniejszych państw europejskich, nowoczesny kraj dla miłośników shoppingu, jednak bez lotniska ani kolei, ale przede wszystkim położona malowniczo w Pirenejach, wysokogórska kraina wielu bogactw naturalnych i spektakularnych krajobrazów – oto pełna kontrastów Andora.
Położona na granicy Europy Południowej i Zachodniej, Andora jest jednym z najmniejszych państw europejskich. Górskie położenie w regionie Pirenejów, ze średnią wysokością terenu kraju na poziomie 1996 m n.p.m., sprawia, że dominantą krajobrazową Andory jest rzeźba wysokogórska z otwartymi pastwiskami i charakterystyczną dla siebie florą i fauną. Liczne, niewielkie jeziora polodowcowe, których na terenie kraju znajduje się ponad 170 i malownicze przełomy rzeki RiuValira należą do przyrodniczych atrakcji Andory. To liczące zaledwie 462 km2 powierzchni państwo graniczy z Hiszpanią i Francją.
Skutkiem wysokogórskiej rzeźby terenu i położenia jest panujący w Andorze klimat górski, pomimo bliskiego sąsiedztwa Półwyspu Iberyjskiego i lokalizacji w strefie klimatu podzwrotnikowego. Do typowych cech klimatu, jaki panuje w kraju, zaliczyć wypada niską temperaturę, której średnia w skali roku wynosi 6 - 9 °C oraz znaczne opady, głównie w okresie wiosennym. Ze względu na długi okres utrzymywania się pokrywy śnieżnej oraz okresu zimowego (6 miesięcy) Andora jest doskonałym miejscem na wypoczynek dla miłośników narciarstwa. Lato bywa dość ciepłe i słoneczne, ale temp. nie przekracza 25°C.
Kulturę Angory kształtowało wiele czynników. Surowa, górska kultura znalazła odzwierciedlenie w tradycyjnych wyrobach i kulturze ludowej. Kultura chrześcijańska uobecnia się w licznych zabytkach architektury romańskiej z IX-XII w. Angora podlega też silnym wpływom kultury katalońskiej, czego świadectwa odnajdziemy w zlokalizowanych na terenie kraju muzeach. Ogromne zmiany społeczne i kulturalne przyniosła Angorze rewolucja przemysłowa i rozwój ruchu turystycznego, co podkreślają muzea typowo techniczne oraz rozwój nowoczesnych ośrodków kultury z rozbudowanym kalendarzem imprez.
Pomimo faktu, że Angora jest znana przede wszystkim jako doskonały kurort narciarski oraz polecana bywa jako świetne miejsce na zakupy, sztuka odgrywa w tym małym państwie równie ważną rolę. Godne polecenia są zabytki architektoniczne, zarówno te najdawniejsze, w postaci zabudowy i świątyń w stylu romańskim, ale także nowoczesne bryły centrów kultury i muzeów. Do znanego ośrodka, słynącego nie tylko z nowoczesnego centrum wód termalnych, ale z bogatej oferty kulturalnej należy Escaldes-Engordany ze słynnym festiwalem jazzowym. Ze stolicą kraju związany był Salvador Dali.
Ze względu na miejsce położenia, Andora znajduje się od lat w strefie katalońskich wpływów kulturowych. Nic więc dziwnego, że językiem urzędowym w Andorze jest kataloński. Tym językiem romańskim, posiadającym wiele cech wspólnych z hiszpańskim, francuskim i włoskim, włada około 9 milionów ludzi na świecie. Współczesny kataloński dzieli się na 5 dialektów, z których w Andorze popularny jest dialekt północno-zachodni, zaliczany do zachodniej grupy językowej języka katalońskiego. W Andorze mówi się także po francusku i hiszpańsku, w związku z rozwojem turystyki powszechny jest również angielski.
W 90% ludność zamieszkująca Andorę to chrześcijanie, z czego 85% stanowią katolicy, 4,7% inni chrześcijanie, a 0,3% mieszkańców to protestanci oraz osoby zrzeszone w niezależnych kościołach. Wyznawcy innych religii stanowią niewielki procent ogółu ludności, a ponad 7% społeczeństwa deklaruje się jako niereligijni. W niewielkiej Andorze, w której jednostką administracyjną są parafie, przywiązanie do tradycji chrześcijańskiej widoczne jest w wysokiej klasy zabytkowych kościółkach z IX-XIII w., a także w praktyce religijnej i uczestnictwie wiernych w obchodach tradycyjnych świąt liturgicznych.
Izolacja terytorialna Andory, położenie w paśmie Pirenejów oraz zależność od Hiszpanii i Francji wpłynęły znacząco na zwyczaje panujące w parafiach, które są jednostką administracyjną państwa. Andora była krainą rolniczą z rozwiniętą kulturą pasterską i surowymi warunkami życia w klimacie wysokogórskim, czego ślady podziwiać można w licznych muzeach etnograficznych i tradycyjnych wyrobach rękodzielniczych. Obecnie to małe, europejskie państwo słynie z bogatej oferty rekreacyjno-sportowej, a większość państwowych uroczystości pokrywa się z kalendarzem świąt religijnych.
Choć ślady dawnego osadnictwa na ziemiach znajdujących się w granicach kraju sięgają zamierzchłych czasów rewolucji neolitycznej, to nowożytna historia Andory związana jest z Dynastią Karolingów, dokładnie z wyprawami Karola Wielkiego na Półwysep Iberyjski w IX w. Dalsze losy Andory, aż do czasów najnowszych wyznaczało współzwierzchnictwo Hiszpanii i Francji, które od zawartego w 1278 r. traktatu lennego przetrwało aż do 1993 r., kiedy Andora uchwaliła pierwszą konstytucję. Rozwój, oparty głównie na wpływach z turystyki, zawdzięcza Andora ożywieniu gospodarczemu z lat 50.-70.
Tradycyjna kuchnia andorska to obfitość smaków pełnych, bogactwo dań aromatycznych i sytych, jak przystało na kuchnię typowo górską. Zdecydowanie smaku dań głównych przełamuje finezja obecna w słodkich deserach, a nad tym całością unosi się delikatny wpływ tradycji katalońskich i francuskich.
Tradycja kulinarna każdego narodu wiele zawdzięcza dwóm głównym czynnikom – warunkom naturalnym i dostępności surowców oraz wpływom obcym. Nie inaczej jest w przypadku Andory, której wysokogórskie położenie w surowym klimacie wykształciło menu typowe dla kuchni górskiej, z dominacją mięs i ryb słodkowodnych. Tradycja kulinarna Andorczyków wiele zawdzięcza również wpływom hiszpańskim, katalońskim i francuskim. Aby poznać bogactwo smaków Andory, warto wybrać się na coroczny gastronomiczny festiwal Muestra Gastronómica de Andora, organizowany w Ordino.
Costelles a la losa
Ta syta potrawa zasługuje na uwagę ze względu na swój specyficzny aromat, jaki żeberkom jagnięcym dodaje czosnek. Mięso smażone jest na tłuszczu wieprzowym, tradycyjnie, na rozgrzanej, kamiennej płycie. Tę potrawę dla smakoszy dań ciężkich znaleźć można w większości tradycyjnych menu.
Esudella
Wpływom hiszpańskim Andora zawdzięcza popularne zupy, do których należy spożywana przede wszystkim zimą esudella. Jest to potrawa bardzo sycąca, przygotowywana z mieszanki mięs, głównie baraniny, i warzyw, swój smak zawdzięcza również aromatycznym przyprawom.
Trinxat
Tradycja pasterska i ludowość charakterystyczna dla Andory znajduje swoje ślady w kuchni pod postacią potraw z ziemniaków i kapusty. Trinxat to duszone ziemniaki z dodatkiem czosnku, okraszone boczkiem oraz gotowana kapusta. Potrawa prosta, ale również smaczna i pożywna.
Pstrąg
To jedna z najpopularniejszych ryb, łowionych w górskich potokach Andory, którą znaleźć można w restauracyjnych menu. Przygotowuje się go na przeróżne sposoby. Najpopularniejszy bywa pieczony na ruszcie, podany z suszonymi pomidorami, cytryną i boczkiem. Równie smaczny jest także gotowany.
Crema catalana
Deser ten należy do znanych potraw z kuchni katalońskiej. Bardzo smaczny, słodki pudding przyrządzany jest z dodatkiem palonego karmelu, który nadaje mu specyficznego smaku palonego cukru. Jego charakterystycznym akcentem smakowym pozostaje jednak cynamonowy aromat.
Orejones
Desery w Andorze mają bardzo charakterystyczne, mocne i głębokie smaki, a częstymi dodatkami bywają różnie przetworzone owoce. Takie też jest orejones, czyli suszone brzoskwinie, które gotuje się w winie z dodatkiem cukru. Podawane bywają z bitą śmietaną i czekoladą, bądź samodzielnie.
Mel i mató
Do produktów tradycyjnych, używanych do przeróżnych dań zalicza się w Andorze biały ser. Mel i mató to deser na bazie delikatnego sera z miodem. W wersji bogatszej serwowany bywa dodatkowo z przeróżnymi suszonymi owocami albo kandyzowanymi orzechami. Potrawa wyjątkowo smaczna.
Coca masegada
To bardzo popularne i często podawane jako deser tradycyjny ciasto mocno nasączane różnym alkoholem. Serwowane bywa z czerwonym, grzanym winem, którego smak wzbogacony jest dodatkiem cynamonu, jabłek, rodzynek i skórki cytrynowej. Deser godny polecenia i wybierany jako rozgrzewający przysmak.
