Burkina Faso zaskoczyć nas może oryginalną, odnawianą co roku architekturą sakralną wykonaną z nietrwałej gliny. Zachwycić nas może kulturą lokalnych plemion, niezwykłymi obrzędami i świętowaniem w rytm muzyki. Jednak z podróży najbardziej zapamiętamy ludzi: otwartych, radosnych i pełnych wiary.
Burkina Faso jest jednym z najchętniej odwiedzanych krajów Afryki Zachodniej. Zróżnicowanie przyrodnicze terenu, pustynna północ i południowa sawanna to naturalne środowisko wielu dzikich zwierząt. Między baobabami zamieszkują wolno lwy, gepardy, zebry, antylopy, słonie, krokodyle i hipopotamy.
Republika Burkina Faso leży na zachodzie kontynentu afrykańskiego w regionie Sahelu Tropikalnego. Jest to 74. pod względem wielkości kraj na świecie o powierzchni 274 200 km². Graniczy z sześcioma państwami: Beninem (306 km), Ghaną (548 km), Mali (1000 km), Nigrem (628 km), Togo (126 km) i Wybrzeżem Kości Słoniowej (584 km). Nie posiada dostępu do morza. Wody śródlądowe (rzeki) zajmują 0,15% powierzchni całkowitej kraju, czyli 400 km². Podzielona jest na 45 prowincji i 13 regionów. Ten głównie nizinny teren (na zachodzie przechodzi w niewielką wyżynę) pokryty jest suchymi sawannami.
Ta dawna kolonia francuska leży w strefie klimatu podrównikowego suchego na północy i wilgotnego na południu z dwoma porami roku: suchą i deszczową. Pora deszczowa na południu kraju trwa dłużej, bo prawie pół roku, od maja do października (klimat sudański), natomiast na północy (klimat saharyjski) od lipca do września. Opady wynoszą wówczas od 600 do 900 mm, a średnia temperatura 30°C. Podczas pory suchej kraj nawiedzają długotrwałe susze oraz silny i gorący, północno-wschodni wiatr pasatowy znad Sahary – harmattan. Wtedy temperatura powietrza nie rzadko przekracza 40°C.
Burkina Faso to kraj, którego ponad połowa społeczeństwa jest wyznania muzułmańskiego, czyli religii o sztywnych zasadach moralnych. Obowiązuje tu skromny ubiór, dominująca rola mężczyzny w społeczeństwie, zakaz spożywania alkoholu w miejscach publicznych. Jednak Burkińczycy są także narodem radosnym. Tak jak wszystkie afrykańskie nacje kochają muzykę i taniec. Ich kulturę kształtuje rytm. Widowiskowe tańce i śpiewy upamiętniają dokonania plemiennych wodzów i zjednują sobie przychylność zmarłych przodków. Rdzenne wierzenia nakazują wręcz symbiozę z duchami pod osłoną zwierzęcych masek.
W Burkina Faso twórcą jest prawie każdy, kto zajmuje się produkcją wyrobów z drewna, skóry, ceramiki oraz przedmiotów sakralnych takich jak figury, maski i instrumenty muzyczne. Największym dorobkiem rzemiosła artystycznego są wyplatanki. Obecnie mieszkańcy tworzą głównie na potrzeby rynku turystycznego. Tworzywem artystycznym może być wszystko, unikalną biżuterię wykonać można nawet z... pestek owocu mango. Dużym uznaniem cieszy się street art - muzyka folkowa z wykorzystaniem bębnów oraz lokalna kinematografia. Co ciekawe, Wagadugu jest uznane za stolicę afrykańskiego filmu.
Jako była kolonia francuska Burkina Faso językiem urzędowym ustanowiła francuski. Spotkamy się z nim w szkołach, urzędach, wojsku i mediach. Jednak społeczeństwo, które w ponad 70-ciu procentach stanowią analfabeci, nie rozumie mowy byłych kolonizatorów. W powszechnym użyciu jest ponad sześćdziesiąt języków lokalnych pochodzenia przeważnie sudańskiego. Główne rdzenne języki mieszkańców to mossi i diula. Pierwszy z nich pochodzi z rodziny języków nigero-kongijskiej i posługuje się nim ponad 5 milionów ludzi. Drugi natomiast przybył do kraju z Mali wraz z handlarzami.
W Burkinie Faso konstytucja gwarantuje mieszkańcom wolność religijną. Dominującą wiarą jest islam. Muzułmanie stanowią ponad 60% społeczeństwa. Ponad 20% osób jest wyznania chrześcijańskiego, głównie katolickiego, ale mieszkają tu także zielonoświątkowcy, ewangelicy, kalwini i baptyści. Animistyczne tradycyjne religie plemienne kultywowane są przez około 15% ludności. Jednak nawet muzułmanie czy katolicy czasem sięgają do pierwotnych wierzeń. Dlatego obok meczetu fetyszami takimi jak kości zwierząt lub leczniczymi mieszankami ziół handlują lokalni „szamani”. Ateizm deklaruje mniej niż 0,5%.
Aby poznać kulturę i obyczaje Afrykańczyków trzeba wziąć udział w lokalnym festiwalu lub plemiennym święcie. Zobaczyć rytualne tańce w maskach i zabobonne obrzędy religijne. Burkińczycy są narodem ludzi dobrze wychowanych i gościnnych, w których życiu dużą rolę odgrywa etykieta. Ogromnym szacunkiem darzą starsze osoby, a uwarunkowane jest to mieszkaniem w wielopokoleniowych rodzinach. Małżeństwa coraz rzadziej są aranżowane, jednak od kobiety wciąż wymaga się dbania o dom i wychowywania dzieci. Głową rodziny jest mąż, po śmierci którego żona zobowiązana jest wziąć ślub z jego bratem.
Krwawym podbojem tubylców lud Mossi osiedlił się na tych ziemiach w XI w. Poszerzając terytorium oparł się islamizacji i tworzył własne państewka. W latach 90-tych XIX w. tereny skolonizowała Francja. Obowiązek pracy i przymusowe wcielanie do armii zmusiły mieszkańców do powstania. Kolejną wojnę kolonizatorom wypowiedziały związki zawodowe i partie polityczne. Kolonia autonomię uzyskała w 1958 r., a 2 lata później niepodległość. Złe zarządzanie doprowadziło do krachu gospodarczego i wojskowego zamachu w 1966 r. W 1984 r. zmieniono nazwę z Górnej Wolty na Burkina Faso (Ziemia Sprawiedliwych).
Ze względu na częste susze nawiedzające uprawy rolnicze i wyniszczające hodowle zwierząt posiłki przyrządza się głównie z sorgo, prosa, ryżu i kukurydzy. Mięso i warzywa rzadko kiedy są głównym składnikiem dań. Lokalny przysmak to szaszłyki z kurczaka i potrawy z orzeszkami ziemnymi.
Prawdziwym rarytasem na burkińskich stołach jest kosztowne mięso baranie, wołowe oraz ryby. Głównym składnikiem dań jest przeważnie ryż, makaron lub fasola, czasem trafi się bardziej urozmaicone fufu, czyli kleik z manioku lub smażone plantany (owoce podobne do banana). Niektóre restauracje serwują surówki ze świeżych warzyw takich jak ogórki czy pomidory, jednak ze względu na problemy z uprawą te potrawy są drogie. Mieszkańcy zajadają się głównie ryżem, który polewają pikantnym sosem. Do wielu dań dodaje się także mango, którego Burkina Faso jest jednym z największych importerów.
Ryż z sosem
Ryż z przeróżnymi sosami to podstawowa potrawa mieszkańców. Jada się ją na śniadanie i obiadokolację. Sosy przyrządza się przeważnie z liści baobabu i szczawiu oraz z bulwiastych kłączy pochrzynu. Przysmakiem są polewy z dodatkiem orzeszków ziemnych i warzyw takich jak bakłażan.
Kuskus z baraniną
Na specjalne okazje zamiast ryżu przyrządza się pochodzący z Afryki i bardzo pożywny kuskus. Kasze polewa się sosem z liści baobabu i słodkiego ziemniaka oraz prawdziwego rarytasu na burkińskich stołach – baraniny lub koziny. Dodatkiem do dania są świeże warzywa – pomidory, cebula i bakłażany.
Kotlety z czarnej fasoli
Głównym składnikiem kotlecików jest suszona czarna fasola. Przyrządzenie tego dania wymaga wiele pracy i czasu: fasolę moczy się całą noc, obiera ze skórki, gotuje i miksuje. Dodaje się do niej cebulkę i marchewkę do smaku oraz jajko. Usmażone na złoty kolor podaje się z ryżem lub kaszą kuskus.
Kulki mięsne
Kotlety przyrządza się z gotowanego mięsa jagnięcego. Ich niepowtarzalny smak gwarantuje oryginalne połączenie cynamonu, imbiru, i chilli. Kulki doprawić można także cebulą, czosnkiem i orzeszkami ziemnymi. Mięso wraz z przyprawami i jajkiem dokładnie się miksuje, aby idealnie rozprowadzić smak.
Ciasteczka maślane
Te słodkie, delikatne w smaku i pracochłonne ciasteczka maślane smaży się na patelni, a nie piecze. Do kruszonki z mąki niektórzy kucharze dodają odrobinę kandyzowanych owoców takich jak ananas. Smaży się je dość długo na niewielkim ogniu do momentu zezłocenia się z obu stron. Podaje się ostudzone.
Zoom-Koom
Ten przepyszny napój owocowy to cudowne orzeźwienie podczas burkińskich upałów. Zaskoczyć może nas tym, że oprócz owoców i przypraw w jego skład wchodzi zmiksowany ryż. Dodaje się do niego słodkiego i soczystego ananasa, cytrynę, która nada deserowi kwaskowatości oraz odrobinę cukru i imbiru.
Lody cystrynowo-orzechowe
Ten deser to połączenie dwóch delikatnie ubitych i puszystych mas powstałych ze skondensowanego mleka. Pierwsza z nich jest słodko-cytrynowa, druga natomiast zachwyca smakiem masła orzechowego. Po wymieszaniu obu pianek deser jest chłodzony i podawany w formie lodów.
Muffiny inaczej
To wyjątkowo słodkie ciasto na muffinki wyrabia się jedynie z trzech składników - mąki, cukru i mleka. Następnie rozwałkowuje się je i smaży na patelni, aż się zarumienią. Co ciekawe, mieszkańcy Burkiny Faso jedzą je jako dodatek do ostrych dań lub polewają sosem curry.
