Państwo karaibskie, zróżnicowane etnicznie pomimo słabego zaludnienia, idealne dla fanów turystyki niezorganizowanej, w której bardziej od ścisłego planu liczy się spontaniczny pomysł i niespodzianka – Gujana ze swoimi zabytkami epoki kolonialnej wciąż pozostaje w fazie turystycznych eksploracji.
Bujna i dzika przyroda zielonych lasów tropikalnych z unikatową florą i fauną oraz dobrze rozwinięta sieć rzeczna z tworzącymi liczne progi rzekami – oto przyrodnicza wizytówka Gujany, południowoamerykańskiego kraju w którym znajduje się największy na świecie, pojedynczy wodospad – Kaieteur.
Atrakcyjność turystyczną niewielkiej, zajmującej niecałe 215 tys. km2 powierzchni, Gujany buduje przede wszystkim dzika, tropikalna przyroda, która wciąż pozostaje nie do końca odkryta. Położone w północnej części Ameryki Południowej państwo graniczy z trzema państwami: Brazylią na południu i południowym zachodzie, Surinamem na wschodzie i z Wenezuelą na północnym zachodzie. Większą powierzchnię kraju zajmuje lekko falista Wyżyna Gujańska. W południowych częściach obszar staje się bardziej górzysty i tutaj też zlokalizowane jest najwyższe wzniesienie Gujany – szczyt Roraima (2810 m n.p.m.).
Położenie w strefie klimatu równikowego i podrównikowego ma wpływ na pogodę w Gujanie. Duży wpływ na rozkład temperatur i opadów mają także wilgotne masy powietrza, docierające wewnątrz lądu znad morza. Na nizinnych obszarach w północnej części Gujany, gdzie dominuje klimat równikowy, notuje się niewielkie amplitudy, a temperatura utrzymuje się na stałym poziomie od 27-30°C. W tych regionach występują też najwyższe opady, których wielkość szacuje się na 3000 mm w skali roku. Południe kraju charakteryzuje się bardziej suchym klimatem podrównikowym.
Kultura Gujany pozostaje tak zróżnicowana, jak społeczeństwo. Cechą charakterystyczną tradycyjnej kultury jest jej zbliżenie do kultury krajów karaibskich. Gujana z tego względu pełni rolę członka-założyciela Karaibskiej Wspólnoty CARICOM. Okres europejskich kolonizacji wpłynął na wykształcenie się różnych stylów, charakterystycznych danym państwom. Godne uwagi są zabytki w wywodzącym się z Wielkiej Brytanii stylu wiktoriańskim, zwłaszcza w stolicy – Georgetown. Interesujące są też zabudowy miast w stylu holenderskim (Berbice, New Amsterdam). W Gujanie podziwiać można również meczety.
Sztuka Gujany to mozaika wpływów kultur, które przybyły na obszary kraju wraz z osadnikami i imigrantami. Doskonałym świadectwem różnorodnych stylów narodowych są zabytki architektury. Prym wiodą w tym zakresie budowle sakralne z katedrami katolickimi i anglikańskimi czy meczetami. Oryginalną, drewnianą zabudową miejską może pochwalić się stolica kraju – Georgetown. Ruiny holenderskiego fortu podziwiać można w mieście Berbice. Ciekawie przedstawia się też styl holenderski w architekturze Nowego Amsterdamu. Ważnym elementem sztuki są także elementy sztuki i kultury indiańskiej.
Skutkiem europejskich kolonizacji obszarów współczesnej Gujany pozostało znaczne zróżnicowanie językowe Gujańczyków. Do oficjalnych języków urzędowych należą tutaj jednak język angielski oraz kreolski gujański. Specyfiką drugiego języka urzędowego Gujany, tak jak innych języków kreolskich, będących etnicznymi językami mieszanymi bazującymi na danym języku europejskich kolonistów, jest bazowanie na języku angielskim i elementach językowych przejętych z języka ludności tubylczej. Ludność pochodzenia indyjskiego używa ponadto języka hindustani.
Religia stanowi bardzo ważny obszar życia dla mieszkańców Gujany. Przy czym wyznawcy każdej z religii, które spotkać można na terytorium Gujany, obchodzą swoje święta religijne osobno. Największy odsetek społeczeństwa Gujany stanowią protestanci (ok. 49%). Po nich drugą najliczniejszą grupą wyznaniową są hindusi (25%) oraz katolicy (13%). Stosunkowo duża liczba Gujańczyków to muzułmanie (6,5%). Religijną specyfiką Gujany jest także nowa religia Hallelujach, stworzona przez południowoamerykańskich Indian. Jest ona połączeniem tradycyjnego, indiańskiego systemu wierzeń z chrześcijaństwem.
Tradycja Gujany jest specyficznym dla tego południowoamerykańskiego kraju połączeniem wielu tradycji indiańskich ze zwyczajami europejskimi, afrykańskimi i bliskowschodnimi. Zróżnicowanie to wynika z okresu kolonizacji oraz spowodowane jest sprowadzeniem na tereny Gujany ludności do pracy, początkowo niewolników afrykańskich, a po zniesieniu niewolnictwa w 1834 r., ludności z Indii oraz Chin. Tradycją są w Gujanie radosne obchody świąt właściwych odpowiednio: chrześcijanom, muzułmanom i hindusom. Duży obszar tradycji stanowią również nieustannie żywe, tradycyjne wierzenia indiańskie.
Nowożytną historię dzisiejszej Gujany wiązać należy przede wszystkim z XVI w., kiedy na obszary dzisiejszej Gujany docierali pierwsi osadnicy. Rdzennymi mieszkańcami dzikich terenów byli wówczas Indianie z plemion Arawaków, których, obok Karaibów, Akawaio i innych, wciąż można spotkać w Gujanie. Pierwszymi osadnikami w Gujanie byli Holendrzy, a na przestrzeni lat Gujana przechodziła pod panowanie francuskie i, ostatecznie w 1803 r. brytyjskie. Gujana Brytyjska uzyskała niezależność od Wielkiej Brytanii w 1966 r., a w 1970 r. zyskała status republiki, stając się Kooperacyjną Republiką Gujany.
Mieszanka tropikalnych smaków połączona z kontynentalnymi tradycjami kulinarnymi oraz smakami charakterystycznymi dla kuchni indyjskiej i chińskiej – taką różnorodność kulinarną kuchnia w Gujanie zawdzięcza wpływom kulturowym oraz naturalnym produktom.
Kuchnia tradycyjna każdego państwa zawsze pozostaje w ścisłym związku zarówno z historią kraju, jak i z warunkami naturalnymi i środowiskiem przyrodniczym. Nie inaczej jest w przypadku Gujany. Burzliwe dzieje z długim okresem uzależnienia kolonialnego wpłynęły na widoczne w potrawach, głównie tych serwowanych w restauracjach, brytyjskie, holenderskie czy francuskie zapożyczenia smakowe. Potrawom blisko też do smaków kuchni indyjskiej, co jest wynikiem kulinarnych wpływów imigrantów hinduskich. W kuchni tradycyjnej przeważają proste potrawy mączne, ryby oraz tradycyjne potrawy karaibskie.
Omlet ziołowy z ryżem
To bardzo prosta w przygotowaniu, a ciekawa w smaku potrawa zrobiona na bazie jaj oraz popularnego w tym regionie geograficznym ryżu. Ugotowany na sypko i doprawiony ziołami, cebulą, solą i pieprzem ryż dodaje się do rozbełtanych jaj i smaży na rozgrzanym oleju. Omlet jest doskonałym śniadaniem.
Ryba w bekonie
W bardziej renomowanych restauracjach Gujany spotkać można ciekawy sposób przyrządzenia ryby. Przyprawione solą i pieprzem oraz sokiem z cytryny, małe filety rybne owija się boczkiem i zapieka na ok. 30 min. Rybne roladki doskonale prezentują się w towarzystwie smażonych ziemniaków.
Kulki z nadzieniem serowym
To bardzo smaczna przekąska, którą spotkać można w Gujanie jako przystawkę do innych potraw oaz jako samodzielne danie. Na uformowane okręgi z masy mączno-jajecznej dodaje się starty ser. Zagniecione i uformowane w kulki ciasto zapieka się i smaruje jajkiem, co nadaje kulkom złocistą skórkę.
Ryż z rybą i warzywami
Jest to najbardziej powszechna potrawa gujańska, stanowiąca danie podstawowe dla większości mieszkańców Gujany. Do ugotowanego i często mocno doprawionego ryżu dodaje się usmażone albo suszone ryby. Uzupełnieniem całości dania są zazwyczaj różne warzywa.
Placki bananowe
Jednym z charakterystycznych dla Gujany owocem są banany. Nic więc dziwnego, że bywają one głównym składnikiem wielu potraw w szerokościach geograficznych, w których położona jest Gujana. Placki bananowe przygotowuje się ze zmiksowanych bananów z dodatkiem mąki, jaj i wanilii oraz cynamonu.
Banany w karmelu
Innym popularnym deserem bananowym są najzwyklejsze smażone banany. Dla zachowania jasnej barwy owoce bywają przed podsmażeniem na maśle lekko skrapiane sokiem z cytryny. Przysmażone talarki bądź połówki owoców podawane bywają ze słodkim, karmelowym sosem.
Pudding ryżowy
Ryż, który jest bazowym składnikiem licznych dań w kuchni gujańskiej przygotowywany jest na wiele różnych sposobów. Jako składnik deserów świetnie sprawdza się w roli słodkiego puddingu przygotowywanego na mleku. Dodatkiem do potrawy jest wanilia oraz cynamon i owocowe polewy.
Piernik
Gujańczycy są także wielbicielami ciast wśród których króluje aromatyczny, gujański piernik. Swój smak zawdzięcza on tradycyjnym, korzennym przyprawom. Sprawdza się doskonale w roli dodatku do kawy lub karaibskiego rumu, ale równie dobrze stanowi pyszną, samodzielną przekąskę.
