Nadmorskie miejscowości, ich piaszczyste plaże Morza Karaibskiego na wschodzie i Oceanu Spokojnego na zachodzie zachęcają do uprawiania sportów wodnych. Bo Gwatemala to przede wszystkim przyroda - oprócz tajemniczych i ogromnych budowli spotkamy tam okazy prawdziwej dżungli – lemury, małpy i tukany.
Urokliwe plaże Morza Karaibskiego i Oceanu Spokojnego oraz zabytki kultury kolonialnej i indiańskiej. Kurorty zachęcające błogiego odpoczynku i niewielkie miasteczka pełne oryginalnego folkloru będącego hybrydą wpływów hiszpańskich i kultury Majów. Zapraszamy do odwiedzin Gwatemali!
Jest to niewielkie państwo położone na wąskim pasie Ameryki Środkowej. Jego powierzchnia to 108 890 km², co powoduje, że zajmuje 107. miejsce na świecie pod względem wielkości. Posiada dostęp do Oceanu Spokojnego na południu oraz za sprawą Zatoki Honduraskiej do Morza Karaibskiego (wchodzącego w skład Oceanu Atlantyckiego) na wschodzie. Łącznie linia brzegowa wynosi około 400 km. Długość granic lądowych szacuje się na 1687 km. Graniczy z czterema innymi państwami: Meksykiem (961 km), Belize (266 km), Hondurasem (256 km) i Salwadorem (203 km). Wody śródlądowe zajmują 0,4% powierzchni.
Południe kraju leży w strefie klimatu podrównikowego wilgotnego, na który oddziaływują ciepłe prądy morskie. Tutaj, za sprawą pasata północno-wschodniego, występują większe niż na północy opady - od 2000 do 3000 mm. Północ kraju jest pod wpływem suchych mas pacyficznych i leży w strefie klimatu równikowego. W Gwatemali wyróżniamy 3 piętra klimatyczne warunkujące temperaturę powietrza – gorące (od +23 do +26 °C), umiarkowane (od +22 °C do +12 °C) i chłodne (średnia wynosi około +10 °C.). Dodatkowo charakteryzuje się występowaniem dwóch pór roku – suchej i deszczowej, które dzielą rok na pół.
Gwatemala posiada skarby światowego dziedzictwa starożytnych plemion indiańskich, głównie Majów. Przemierzając kraj znajdziemy wiele zabytków zarówno kultury kolonialnej jak i indiańskiej. Mieszkańcy na co dzień noszą tradycyjne stroje ludowe, trudnią się rękodziełem oraz ekspresyjną muzyką wraz z widowiskowymi pokazami tanecznymi i kolorowymi przebraniami. W kraju mieszka wiele plemion zajmujących się pracą w polu, hodowlą zwierząt oraz tkactwem i garncarstwem. Gwatemalczycy są narodem bardzo religijnym, pomimo dominacji wiary katolickiej, wciąż kultywują przedkolonialne tradycje.
Długoletnia podległość Meksykowi, kolonizacja przez Hiszpanów oraz działalność misyjna kościoła katolickiego sprzyjały powstaniu szczególnej odmiany sztuki łączącej styl europejski i indiański. Rozwój architektury datuje się na XVI w. za sprawą budownictwa misyjnego z bogatą dekoracją rzeźbiarską - ornamentyką roślinną i motywami indiańskimi. Urbanistyka mieszkalna charakteryzuje się z kolei okazałymi budowlami z przestronnymi balkonami i tarasami. Malarstwo i rzeźba także poruszały głównie tematykę religijną. Natomiast portreciarstwo i pejzaże zaczęły się rozwijać dopiero w XIX w.
W Gwatemali językiem urzędowym jest mowa kolonizatorów. Hiszpański usłyszymy w mediach, urzędach, szkołach i na ulicach miast. Jednak na terenie całego kraju, a szczególnie na wsiach, około 40% społeczeństwa porozumiewa się mową tubylców, czyli w ponad dwudziestu lokalnych językach i wielu innych dialektach takich jak Kicze czy Kakczikal. Powstały one za sprawą mieszania z mową indiańską Majów. Mieszkańcy gmin bardzo często nie rozumieją języka byłych kolonizatorów. Jednak w miastach nastawionych na turystykę, szczególnie z młodymi osobami, porozumiemy się i po hiszpańsku, i po angielsku.
Gwatemala jest krajem chrześcijańskim. Szacuje się, że zamieszkuje ją ponad 55% katolików, którzy do swojej wiary wpletli pogańskie elementy Majów takie jak hołd bóstwom pogodowym czy składanie ofiary ze zwierząt. Ponad ¼ społeczeństwa stanowią protestanci – głównie zielonoświątkowcy oraz członkowie Zborów Bożych czy Kościoła Bożego Pełnej Ewangelii. Ewangelicyzm staje się coraz bardziej popularny, gdyż sprzeciwia się piciu alkoholu, przemocy w domu i hazardowi. Niewielu jest natomiast mormonów, Świadków Jehowy, Żydów, buddystów i muzułmanów. Ateistami uważa się zaledwie 3,5% populacji.
Gwatemala to kraj kultywujący prekolumbijskie tradycje plemion Majów. To mieszanka różnych grup etnicznych, w tym afroamerykańskich. Zwyczaje mieszkańców są zależne od dominującej wiary katolickiej – obchodzi się Boże Narodzenie, Wielkanoc i święto Trzech Króli. Nie przeszkadza to jednak w honorowaniu lokalnych patronów. Mieszkańcy są narodem rozśpiewanym i roztańczonym. Muzyka folkloru w ich wykonaniu to połączenie rdzennej indiańskiej melodii z wpływami kolonizatorów hiszpańskich. Podczas świąt wraz z kolorowymi kostiumami i przerażającymi maskami bywa tłem do widowisk teatralno-tanecznych.
Ziemie obecnej Gwatemali zamieszkiwane były przez Indian związanych z kulturą Majów aż do 1523 r., kiedy to podbili je hiszpańscy konkwistadorzy. Kolonię hiszpańską bez sukcesu próbowali zdobyć angielscy piraci. W 1821 r. na krótko Gwatemala uzyskała niepodległość. Następnie jej okupantem stał się Meksyk. W 1838 r. po raz kolejny odzyskano suwerenność pod dyktatorskimi, a później nawet faszyzującymi, rządami. Część ziem zajęli Brytyjczycy (obecnie jest to Belize). Kolejne pucze wojskowe i walki o władzą sprawiły, że XX wiek to głównie okres wojny domowej, w którą mieszały się także władze USA.
Tradycyjne potrawy mają wiele wspólnego z kuchnią meksykańską. Bazują na papryce, fasolce i kurczaku. Jednak królową lokalnej gastronomii jest kukurydza i to nie tylko żółta, ale i fioletowa czy czarna. Występuje w formie past, mąki, wyrabia się z niej także chrupki, tortille, a nawet słodycze.
Gwatemalczycy dzień zaczynają od tortilli z jajkiem, czerwoną fasolą i bananem. W odróżnieniu od Hiszpanii czy Meksyku, placek traktowany jest tu jako odpowiednik chleba, przez co jest grubszy. Banana natomiast nie zawsze podaje się na słodko, gdyż może być dodatkiem do dań mięsnych. Co ciekawe, te same odpowiedniki potraw meksykańskich takich jak catrachitas czy enchilados tutaj przyrządza się w łagodniejszej postaci. Podstawą diety są świeże owoce – kokosa, ananasa, mango i avocado. Spożywa się dużo ryb i owoców morza, dzięki czemu kuchnia Gwatemali jest wyjątkowo kolorowa, lekka i zdrowa.
Tortilla
Najbardziej tradycyjną potrawą jest placek kukurydziany wyrabiany wyłącznie przez kobiety. W zależności od upodobań, nadziewany jest różnymi farszami z czerwonej fasoli, papryki, sosu pomidorowego, kurczaka lub wołowiny. To sycące danie możemy kupić w każdej restauracji i w każdym przydrożnym barze.
Owoce morza na przystawkę
Kałamarnice, ośmiornice i krewetki marynuje się w aromatycznych dodatkach – czerwonym pieprzu, kolendrze, czosnku i cebuli. Przed spożyciem doprawia się je sokiem z cytryny lub oliwą z oliwek. Dla osób, które nie przepadają za skorupiakami, danie to występuje w wersji rybnej z białym okoniem.
Tamales
Tę potrawę przygotowuje się na wyjątkowe okazje takie jak święta Bożego Narodzenia. Zawijańce z wyglądu przypominają nasze gołąbki. Liście bananowców nadziewa się kruchymi kawałkami mięsa drobiowego (kurczęcego lub indyczego) wraz z gotowanym ryżem i mieszanką warzyw – kukurydzy oraz marchewki.
Kluski z warzywami
To tradycyjne danie z mąki i ziemniaków przypominać nam może kluski śląskie. Podawane do dań mięsnych lub rybnych, może stanowić też osobną potrawę. Do ciasta dodaje się zmiksowane warzywa - pomidory, cebulę, czerwoną paprykę. Farsz doprawia się ostro, a po ugotowaniu na parze skrapia się limonką.
Chleb bananowy
Sekretem wybornego smaku tego wypieku jest wybór przejrzałych, a co za tym idzie miękkich i bardzo słodkich, bananów. Dzięki naturalnemu słodzikowi dodaje się do niego niewiele cukru. Aby ciasto nabrało puszystości wyrabia się je z mlekiem kokosowym i wiórkami, a doprawia odrobiną cynamonu.
Pudding ryżowy
To idealny deser dla najmłodszych. Jego przepis pochodzi z Hiszpanii. Jest zdrowy, pożywny i lekko słodki, ponieważ nie dodaje się do niego prawie wcale cukru. Ryż gotuje się na mleku z dodatkiem laski wanilii oraz smażonymi w cukrze plasterkami cytryny, dzięki czemu staje się lekko kwaskowaty.
Smażony banan
Do usmażenia wybiera się specjalną, niejadalną na surowo, odmianę tego owocu – dużo większą od tradycyjnego. Banan powinien być przejrzały, posiada wtedy najwięcej cukrów, co sprawia, że jest niezwykle słodki. Podaje się go ociekającego jeszcze tłuszczem ze śmietaną i odrobiną cynamonu.
Nadziewane banany
W gwatemalskiej kuchni potrawy najczęściej przyrządza się z czarnej fasoli i bananów. Dlatego wśród deserów nie mogło zabraknąć i tego specjału. Niejadalne na surowo owoce bananowca smaży się lub gotuje i nadziewa masą ze zmiksowanej fasoli. Podaje się posypane z wierzchu cukrem pudrem.
