Pokolonialne dzielnice miast z charakterystycznymi dla stylu portugalskiego domami z podcieniami, bogactwo nieustannie kultywowanych, animistycznych wierzeń tradycyjnych, hucznie obchodzony karnawał i architektura sakralna – ofertę kulturalną Gwinei Bissau z pewnością docenią globtroterzy.
Wybrzeża porośnięte palmami, las tropikalny w głębi kraju, bogata sieć rzeczna zasobna w różne gatunki ryb i Archipelag Bijagos, jedno z największych afrykańskich tarlisk – Gwinea Bissau przyciągać może pasjonatów turystyki niekomercyjnej oraz prawdziwych podróżników – odkrywców.
Specyfiką położonej w Afryce Zachodniej Gwinei Bissau jest występowanie trzech regionów roślinnych, odpowiadających regionom geograficznym. Wybrzeże to lasy namorzynowe z różnymi rodzajami palm i licznymi gatunkami ptaków, z najpiękniejszymi pelikanami oraz flamingami. Głębia kraju to wiecznie zielony las tropikalny, natomiast senegalska i gwinejska strefa przygraniczna porośnięta jest sawanną i lasami parkowymi. Trzecim sąsiadem Gwinei Bissau jest Ocean Atlantycki, którego urozmaicona linia brzegowa o długości ok. 350 km, z licznymi, przybrzeżnymi wyspami, stanowi naturalną atrakcję kraju.
Położenie kraju w strefie klimatu podrównikowego wilgotnego wpływa na specyficzne warunki pogodowo-klimatyczne. Do charakterystycznych cech pogodowych na obszarze Gwinei Bissau wypada zaliczyć występowanie wyraźnego podziału na porę suchą, która trwa od listopada do maja, i porę deszczową, podczas której zarówno opady, jak i wilgotność osiągają maksymalne wartości, zwłaszcza w głębi kraju. Średnia wartość temperatur to ok. 27 °C, przy czym na obszarach bardziej nasłonecznionych wartość ta jest zdecydowanie wyższa. Najlepszym czasem na podróż do Gwinei Bissau pozostaje okres pory suchej.
Choć Gwinea Bissau nie należy do krajów przodujących czy to pod względem gospodarczym, czy kulturalnym, nie oznacza to, że na terytorium kraju nie można odnaleźć ciekawych i wartych odwiedzenia miejsc. Głównym kierunkiem turystycznym pozostaje stolica kraju – Bissau. Do najładniejszych fragmentów miasta należy, znajdująca się przy porcie, kolonialna dzielnica z nieustannie odnawianymi, jednopiętrowymi domami z charakterystycznymi podcieniami, które chronią przechodniów przed słońcem. Zwiedzić tu można również Muzeum Narodowe. Atrakcją jest coroczny karnawał.
Sztuka jako integralna część rozwoju kulturalnego i cywilizacyjnego pozostaje uzależniona od zewnętrznych wpływów. Z uwagi na fakt, że Gwinea Bissau jest państwem stosunkowo młodym, borykającym się z wieloma problemami, również sztuka w tym zachodnioafrykańskim państwie nie zdążyła wykształcić żadnego arcydzieła. Nie znaczy to jednak, że sztuki tutaj brak. Dobrymi jej reprezentantami są dzieła artystów ludowych oraz maski przygotowywane w okresie karnawału. Ponadto dzielnice miast reprezentują typową dla dawnych kolonii, tradycyjną zabudowę, ozdobioną gdzieniegdzie majolikowymi płytami.
Językiem urzędowym Gwinei Bissau jest portugalski, co stanowi naturalny efekt zależności kolonialnej. W rzeczywistości portugalskim posługuje się jednak zaledwie 15-30% ludności. Najbardziej popularnym językiem jest tzw. kriol. Jego rozwój związany był z adaptacją obcego języka, w tym przypadku portugalskiego, do panujących w regionie Gwinei Bissau, obowiązujących zasad gramatyki i wymowy. Choć bazą jest portugalski, odmienność obu języków jest tak wielka, że znajomość portugalskiego nie gwarantuje sprawnej komunikacji z tubylcami. Innym popularnym, europejskim językiem jest francuski.
Większą część gwinejskiego społeczeństwa stanowią muzułmanie (ponad 45 %). Niewiele mniejszy odsetek ludności w Gwinei Bissau to wyznawcy wierzeń tradycyjnych. Reszta społeczeństwa to chrześcijanie, w tym głównie katolicy oraz osoby, które nie deklarują żadnej przynależności religijnej. Zabytki sakralne nie są w tym państwie tak bogate, jak w innych regionach świata. Niemniej na terenie Gwinei Bissau odnaleźć można interesujące, skromne meczety, kościoły i kaplice katolickie. Zróżnicowanie religijne w Gwinei Bissau nie ma większego wpływu na kształt konfliktów i napięć społecznych.
Wyjątkowo bogato przedstawia się w Gwinei Bissau system tradycyjnych, ludowych wierzeń i podań. Dość dużą rolę w społecznościach tradycyjnych wciąż pełnią szamani, do których mieszkańcy udają się z problemami zdrowotnymi. Tradycją są przekazywane z pokolenia na pokolenie opowieści oraz przekazywanie różnego rodzaju fachów i rzemiosł, co odbywa się w sposób naturalny, podczas wychowywania dzieci. Bogactwo tradycji zyskuje odzwierciedlenie podczas parad i festiwali karnawałowych. Zwyczaje są tutaj zupełnie odmienne od europejskich, dlatego należy zachować dozę ostrożności i szacunku.
Początki nowożytnego zagospodarowania terenów znajdujących się w granicach Republiki Gwinei Bissau sięgają średniowiecza, kiedy znajdowało się tutaj królestwo Gabu. Przetrwało ono częściowo aż do XVIII w., choć pierwsi europejscy kolonizatorzy zajęli przybrzeżne wyspy już w XV w. Od tego czasu potęgi kolonialne Europy zaczęły zgłaszać pretensje do obszaru Gwinei Bissau. Ostatecznie, aż do lat 70. XX w. kraj znajdował się w kręgu wpływów portugalskich. Ze względu na liczne napięcia i prowadzoną politykę, trudna sytuacja społeczno-gospodarcza w Gwinei Bissau utrzymuje się właściwie do dzisiaj.
Smaki tropikalnej kuchni Gwinei Bissau to przede wszystkim naturalność bazująca na ogólnodostępnych w tych szerokościach geograficznych produktach. Gwinea Bissau to z jednej strony prosta kuchnia tradycyjna oraz ekskluzywne, zazwyczaj portugalskie, restauracje w stolicy.
Trudno mówić o sztuce czy o tradycji kulinarnej w słabo rozwiniętej pod względem gospodarczym i nękanej różnego rodzaju konfliktami Gwinei Bissau. Kuchnię tego kraju kojarzy się zazwyczaj z prymitywnymi kuchniami w których kobiety przygotowują proste, lokalne potrawy. Miejskie bazary oferują głównie bagietki, podstawę wielu potraw stanowi ryż i makaron. Wybrzeże bogate jest jednak w różne gatunki ryb. Najsmaczniejszymi owocami są papaje i mango. Zwolennicy kuchni wykwintnej znajdą natomiast coś dla swojego podniebienia w menu restauracji prowadzonych przez Portugalczyków w Bissau.
Makaron z sosem fasolowym
Danie to spotkać można zarówno w miejskich barach, których w Gwinei Bissau ogólnie znajduje się niewiele, jak i na domowych stołach, jako posiłek główny. Czerwona lub biała fasola, pochodzi najczęściej z importu. Danie w zależności od sposobu przygotowania może smakować bardzo dobrze.
Bagietka z masłem i smażonym jajkiem
Jest to najpowszechniejsze i najłatwiej dostępne tanie danie w Gwinei Bissau. Chrupiące bagietki są bowiem znakiem rozpoznawczym i nieraz jedynym produktem żywnościowym, poza owocami, jaki oferują miejskie bazary. Chrupiące pieczywo, masło i usmażone na cebulce jajko to świetne śniadanie.
Smażone kłącza manioku z sosem
Maniok, który spełnia podobna rolę w diecie kuchni obszaru równikowego, jak ziemniaki w naszych szerokościach geograficznych, jest przetwarzany rozmaicie. Daniem, które spotkać można w Gwinei Bissau, jest smażony manio, który podaje się z dodatkiem sosu majonezowo-ketchupowego.
Ryba z pomidorową salsą
Z uwagi na fakt, że Gwinea Bissau jest jednym z najbardziej znanych, afrykańskich miejsc połowu różnych gatunków ryb, dania rybne w strefie przybrzeżnej należą do najczęściej spotykanych. Ryby gotuje się w osolonej wodzie z dodatkiem przypraw oraz podaje z salsą pomidorową z chilli i cebulą.
Ryż na słodko
Jednym z najczęściej spożywanych przez mieszkańców Gwinei Bissau produktów jest ryż. Z tego względu, w zależności od regionu przygotowywany bywa na różne sposoby, z różnymi dodatkami. Znanym, gwinejskim deserem jest ryż z sosem owocowym, dżemem, bądź po prostu z masłem i cukrem.
Placki mączne z cukrem
To danie uwielbiane jest zwłaszcza przez dzieci, które rozchwytują piekące się jeszcze na blaszy placki. Potrawa bardzo prosta w przygotowaniu. Uformowane w koła placki z masy mączno-jajecznej piecze się na kuchennych blachach, a następnie posypuje karmelową posypką.
Papaja z cytryną i cukrem
Wśród produktów na miejskich straganach królują owoce. Zaszczytne miejsce w ich gronie zajmują pyszne papaje. Nie bez powodu zatem stały się one składnikami wielu potraw w Gwinei Bissau. Przyrządza się je na surowo, z cukrem i cytryną, ale też używa do dżemów, soków, dań słonych.
Smażone placki z mango
Jednym ze słodkich przysmaków mieszkańców Gwinei Bissau są chrupiące, smażone na oleju, placki z dodatkiem plasterków świeżego mango. Placki przypominają polskie racuchy z jabłkami, podobnie też się je przygotowuje. Owoc mango jest także świetnym dodatkiem do innych deserów.
