Irak to zdecydowanie kraj, który stawia przed turystą wyzwania. Pobyt turystyczny nie jest do końca komfortowy i bezpieczny, ale z pewnością warto podjąć niewielkie ryzyko, aby zobaczyć cuda architektury tego niezwykłego obszaru, niegdyś mającego korzenie w samej Mezopotamii.
Organizacja wyjazdu turystycznego do Iraku nie jest dziś prosta - ciągle trwają tam konflikty i działania wojenne. Jest to jednak kraina przyjazna tym, którzy szanują jej zwyczaje i tradycje. Warto odwiedzić Irak choćby ze względu na sztukę czy nieziemską kuchnię.
Irak to państwo kontynentalne, leżące w obrębie Azji Południowo-Zachodniej. Jednocześnie, znajdując się w centralne części regionu nazywanego Bliskim Wschodem, Irak zachowuje dostęp do Zatoki Perskiej, a przez nią - do Morza Arabskiego. Warto wspomnieć, że linia brzegowa liczy sobie tylko 58 kilometrów. Najdłuższa z granic, wynosząca prawie 1500 kilometrów, dzieli Irak od Iranu na zachodzie. Na północy zlokalizowana jest granica z Turcją; na północnym zachodzie - z Syrią; na zachodzie - z Jordanem; na południowym-zachodzie - z Arabią Saudyjską; na południu - z Kuwejtem.
Nad całym Irakiem rozciąga się strefa klimatu zwrotnikowego. Na północy i w centrum kraju ma on charakter klimatu suchego, podczas gdy na południowym zachodzie przechodzi w klimat skrajnie suchy. Na północy gdzieniegdzie pojawiają się pewne cechy, które wskazywałyby na czasową przynależność do klimatu podzwrotnikowego. Tego rodzaju klimat przekłada się na istnienie dwóch pór roku - wilgotnej i zimnej zimy z temperaturą ok. 15 stopni oraz gorącego, suchego lata z temperaturą ok. 40 stopni. Występują znaczne wahania temperatur zarówno w trakcie roku, jak i w cyklu dobowym.
Kultura iracka przesiąknięta jest przede wszystkim wpływami z Bliskiego Wschodu. Nadal ceni się tutaj stosunki rodzinne, a na pierwszym miejscu stoi przede wszystkim islam. Trzeba mieć na uwadze, że region obecnego Iraku od zawsze był bardzo bogaty, co wpływało również na jego szybki i zdecydowany rozwój. Nagromadzone tutaj bogactwa naturalne i ciekawa sztuka rzemieślnicza, obejmująca wykonywanie ozdób w ramach złotnictwa czy przedmiotów użytku codziennego, powodowały również rozwój edukacji i nauki. Dziś w Iraku trudno jest zauważyć jakiekolwiek wpływy europejskie czy amerykańskie.
Sztuka iracka rozwijała się już przed naszą erą, na co wskazują liczne pozostałości po ludach zamieszkujących ten obszar - przedmioty użytku codziennego, figurki. W późniejszych okresach zaczęto wznosić liczne budowle, głównie o charakterze sakralnym. Rozwijało się złotnictwo. Dziś, jadąc do Iraku warto zwrócić uwagę przede wszystkim na architekturę tworzoną w ramach islamu - choć nie zawsze będzie możliwość obejrzenia świątyń wewnątrz, to jednak w Bagdadzie można podziwiać zabytki pochodzące nawet z XII wieku. Warto odwiedzić też niektóre stanowiska archeologiczne, np. w Niniwie.
Istnieją dwa oficjalne języki urzędowe dla terytorium Iraku. Pierwszy z nich to język arabski, należący do języków semickich. Posługuje się on pismem arabskim, które zapisuje się od prawej do lewej. Drugim językiem oficjalnym, popularnym głównie na terytorium północnym oraz północno-wschodnim, jest język kurdyjski. Wywodzi się on z grupy indoeuropejskiej, zapisywany jest zmodyfikowanym alfabetem arabskim. Popularny stał się głównie wśród Kurdów zamieszkujących te obszary Iranu. Na większości terenów dostępnych dla turystów można porozumieć się po angielsku.
Według najnowszych raportów aż 99% społeczeństwa to muzułmanie. Przeważa odłam szyicki, który uważany jest za mniej ortodoksyjny - szacuje się, że wyznaje go ok. 60% osób. Reszta to sunnici, wyznawcy bardziej ortodoksyjnego odłamu islamu. W związku z przewagą tej religii na terytorium Iranu w wielu normach życia codziennego wymagane jest stosowanie się do jej zaleceń. Chrześcijanie w różnych odmianach stanowią mniej niż pół procenta całego społeczeństwa. Warto zaznaczyć, że katolików w Iraku praktycznie nie ma. Reszta osób to Żydzi oraz wyznawcy religii plemiennych.
Wyjeżdżając do Iraku trzeba brać pod uwagę, że poruszanie się będzie możliwe tylko po terenach nieobjętych działaniami wojennymi. Mimo wszystko warto zadbać o to, aby nie obnosić się z posiadanymi pieniędzmi czy cennymi rzeczami - zdarzają się nie tylko kradzieże, ale również porwania dla okupu. Irakijczycy są zwykle dość uprzejmi dla turystów, aczkolwiek trzeba przestrzegać zasad zachowania i ubioru muzułmańskiego. Lepiej nie wchodzić do meczetów, jak również nie pić publicznie alkoholu - jest to zakazane. Każdą rozmowę trzeba poprzedzić grzeczną wymianą zdań na nieistotne tematy.
Region obecnego Iraku początkowo należał do Mezopotamii. W IV wieku p.n.e. ziemie weszły w posiadanie Aleksandra Macedońskiego, a następnie w czasach nowożytnych zostały opanowane przez Arabów, pod których władaniem pozostały aż ponad 800 lat. Następnie ziemie irackie stały się przyczyną konfliktu między Turkami a Persją. Od początku XX wieku region znalazł się pod władaniem Wielkiej Brytanii i ten stan rzeczy trwał aż do uzyskania niepodległości. Po dziś dzień na terytorium Iraku trwają wojny o terytorium, władzę oraz konflikty na tle rasowym.
Iracka kuchnia z pewnością jest jednym z powodów, dla których warto odwiedzić ten niezwykły kraj. Od wieków tutejsze gotowanie utrzymywało się na wysokim poziomie, zachwycając feerią smaków i aromatów. Daniom głównym towarzyszą przystawki, apetizery i wiele innych dodatków.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że na terytorium dzisiejszego Iraku historycy odkryli jedną z pierwszym książek kucharskich świata! Przez wiele wieków kuchnia iracka była jedną z najbardziej nowoczesnych i posiadających najniezwyklejsze smaki. Raczyli się nią nie tylko miejscowi, ale również władcy sąsiadujących ziem. Dziś gotowanie i spożywanie posiłków w Iraku urosło do rangi wyjątkowego, traktowanego z szacunkiem wydarzenia. W kuchni nie brak jest pysznych przypraw, zbóż oraz lokalnych napitków alkoholowych. Powodzeniem cieszą się dania wegetariańskie, faszerowane warzywa czy wołowina.
Margat Bamia
Irakijczycy uwielbiają potrawki i zupy, a to danie zazwyczaj podawane jest w formie dość gęstego gulaszu. Sos wykonuje się na bazie pasty pomidorowej oraz świezych pomidorów z dodatkiem okry. Najczęściej wybieranym do tej potrawy mięsem jest jagnięcina, rzadziej - wołowina.
Masgouf
Typowe danie pochodzące jeszcze z Mezopotamii. Jest to nie więcej niż grillowana ryba w specjalnej marynacie, zazwyczaj wyławiana z Tygrysu. Często do dania używane są karpie. Ryba jest gotowana, a następnie marynowana w zalewie z oliwy oliwek, kurkumy i innych przypraw oraz grillowana.
Falafel
Danie znane również wegetarianom, którzy lubią zjeść czasem coś rodem z kebaba. Falafel to specjalny, niewielki kotlecik, którego smak do złudzenia przypomina mięso. Wykonany jest najczęściej z konkretnych rodzajów fasoli oraz ciecierzycy. Oryginalnie to danie pochodzi z Egiptu.
Tabbouleh
Danie to podawane jest oddzielnie, ale także jako przystawka przed daniem głównym. To rodzaj sałatki bez mięsa, która wykonywana jest na bazie pietruszki, kaszy bulgur, pomidorów z dodatkiem licznych ziół, m.in. mięty. Sos do sałatki wykonywany jest z soku z cytryny oraz oliwy z oliwek.
Kleicha
Będąc w Iraku koniecznie trzeba spróbować tego deseru. Ciastka te uznawane są za narodowy deser iracki. Ich smak i wygląd może się różnić zaleznie od regionu, gdzie są podawane. Zazwyczaj nadzienie robione jest z owoców palmowca albo orzechów i masła.
Chałwa
Kolejny deser pochodzący typowo z tego regionu. Chałwa znana jest obecnie na całym świecie, jednak rodowodem wywodzi się z Iraku i tutaj właśnie można spróbować najlepszej jej odmiany. Wykonywana jest z karmelu połączonego z miażdżonymi orzechami oraz pastą.
Kanafeh
Deser typowy nie tylko dla Iraku, ale dla całego obszaru z nim sąsiadującego. W najprostszym tłumaczeniu jest to specjalne nadzienie ciasto przygotowywane w syropie na bazie cukru. Deser jest bardzo popularny, a przy tym ogromnie słodki - warto o tym pamiętać.
Baklava
Bakława znana jest dziś na calym świecie jako wyjątkowo słodkie ciastko z obszaru Iraku oraz okolic. W istocie, deser ten zaspokoi pragnienie na słodycze nawet u największego łasucha. Ciasto wykonywane jest ze specjalnej receptury i podawane z nadzieniem z orzechów oraz miodu.
