Dla wielu odwiedzających Łotwa to przede wszystkim Ryga. Podczas krótkiej wycieczki stolica zachwyci podróżnych odrestaurowaną architekturą i pożywną, podobną do niemieckiej kuchnią. Jednak prawdziwa Łotwa to małe miasteczka i wsie, pełne tradycyjnych biesiad i życia w zgodzie z naturą.
Łotwa posiada duży potencjał turystyczny. Głównym celem podróży jest sięgająca czasów średniowiecza stolica. Jej starówkę z mieszczańskimi kamienicami, wąskimi brukowanymi uliczkami, murami obronnymi i okazałymi budowlami sakralnymi odwiedza ponad 3,5 mln ludzi rocznie.
Położona w północno-wschodniej Europie jest państwem średniej wielkości, zbliżona rozmiarem do sąsiedniej Litwy. Ma powierzchnię prawie 65 tys. km ² i jest sto dwudziestym trzecim co do wielkości państwem na świecie. Leży na wschodnim, wydmowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego, linia brzegowa wynosi niespełna 500 km. Przynależy do niej Cieśnina Irbeńska leżąca pomiędzy Półwyspem Kurlandzkim a estońską wyspą Sarema. Graniczy z czterema państwami: Estonią (337 km), Rosją (292 km), Białorusią (171 km), i Litwą (570 km). Ciekawostką jest fakt, że ponad połowa je terytorium leży poniżej 100 m. n.p.m.
Łotwa, tak jak Polska, leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego z cechami kontynentalnymi a morskimi. Występują tu cztery pory roku. Najcieplejszymi miesiącami są lipiec i sierpień. Wtedy też zaobserwować można najwięcej opadów. Latem temperatura nieznacznie przewyższa 20°C. Zimą natomiast waha się w granicach 5-10°C poniżej zera. Średnia roczna temperatura Rygi to 6,6°C. Wybrzeże jest terenem charakteryzującym się dużą wilgotnością powietrza, roczne sumy opadów sięgają 750 mm. W głąb lądu klimat jest bardziej kontynentalny i suchy i jest o 200 mm opadów rocznie mniej.
Ziemie łotewskie przez wieki były pod panowaniem europejskich mocarstw. W średniowieczu dominował tu język niemiecki i luteranizm. Nie zmienił tego ani okres szwedzki ani rosyjski. Samoświadomość narodowa kwitła natomiast na wsiach. Chłopi mówili po łotewsku, kontynuowali dawne zwyczaje sięgające historią jeszcze do czasów przedchrześcijańskich. Poczucie tożsamości narodowej podtrzymywane jest odgórnie. Jest to o tyle istotne, gdyż jedynie 60% mieszkańców kraju jest etnicznymi Łotyszami. Aż 1/3 populacji to Rosjanie. Są miasta tj. Ryga, gdzie Łotysze stanowią mniej niż połowę mieszkańców.
Turystów z pewnością zachwyci wiejska architektura – drewniane domy kryte strzechą wraz z przydomowymi stodołami, łaźniami parowymi i wędzarniami ryb. Bogactwo mieszczańskich architektonicznych stylów znajdziemy natomiast w Rydze – zabudowania powstałe w czasach niemiecko-szwedzkich, radzieckie monolity i nowoczesne budownictwo nadbałtyckie. Łotewskie malarstwo, grafika i rzeźba swój rozkwit przeżywały w połowie XIX w. Przeszły przez okres impresjonizmu do krótkiej epoki modernizmu w XX wieku. Po 1945 roku sztuka była sterowana centralnie przez Kreml odbierając artystom swobodę tworzenia.
Łotewski należy do grupy języków indoeuropejskich, a dokładniej do podgrupy bałtyckiej. To oznacza, że jest spokrewniony z litewskim. Jest językiem urzędowym od 1989 roku (zastąpił wówczas rosyjski). Duży wpływ na jego kształtowanie się miały języki mocarstw okupujących przez wieki te ziemie: Niemców i Rosjan. Występują trzy dialekty – liwski (kurlandzki) na wybrzeżu Zatoki Ryskiej z wieloma naleciałościami niemieckimi, łatgalski w Łatgalii (wschód kraju) i vitus, czyli środkowołatgalski – który stał się językiem literackim. W powszechnym użyciu jest także rosyjski.
Niespełna połowa Łotyszy przyznaje, że religia odgrywa znaczną rolę w ich życiu. Dominującym wuznaniem jest luterański protestantyzm. Katolików jest ok. pół miliona i co ciekawe, w ponad dwudziestu parafiach msze odprawiane są w języku polskim. Występują także mniejszości: prawosławnych i staroobrzędowców wśród ludności pochodzenia rosyjskiego i białoruskiego. W Rydze jest jedna synagoga dla niewielkiej grupy wyznawców judaizmu. W XX wieku, gdy Łotwa była jedną z republik radzickiej, silny był prąd laicyzacji. To spowodowało, że w kościołach gromadzą się najstarsze i najmłodsze pokolenia.
Łotysze ze względu na to, że przez wieki byli pod panowaniem innych mocarstw wciąż kultywują tradycje ludowe, szczególnie te z czasów przedchrześcijańskich. Niektóre z nich wywodzą się z rytuałów animistycznych i wiary w siły nadprzyrodzone. Jednym z ważniejszych świąt jest obchodzone od 1873 do dziś czerwcowe Święto Pieśni. Śpiewane są wówczas tak zwane dainy, krótkie i rytmiczne czterowierszowe strofki, których zebrano na Łotwie ponad 36 tysięcy. Ze względu na to, że dzieciom podczas chrztu nadaje się imiona świętych, mieszkańcy kraju obchodzą hucznie zarówno urodziny ja i imieniny.
Tereny dzisiejszej Łotwy od III w. p.n.e. zamieszkiwały różne plemiona: Liwów, Bałtów (Łatgalów, Zemgalów, Zelów, Kurów). W XIX w. powstało tu państwo zakonne Kawalerów Mieczowych. Później ziemie należały do wielu europejskich mocarstw. Były to kolejno – Krzyżacy, Szwecja, Polska i Rosja. W czasie I wojny światowej ziemie okupowali Niemcy. Dnia 18.11.1918 roku proklamowano niepodległość kraju, państwo stało się republiką z krótkim okresem rządów autorytarnych. Podczas II wojny światowej, w 1940 r., przemocą włączono je do ZSRR do 1991, kiedy w wyniku referendum Łotwa ogłosiła niepodległość.
Korzeni łotewskiej kuchni możemy doszukiwać się w wiejskim stylu życia. Dania są proste, zdrowe i pożywne. Jadłospis powstawał tak, aby posilić ciężko pracujących rolników i rybaków. Większość potraw powstaje ze skarbów natury – morskich i słodkowodnych ryb, runa leśnego, zbóż i nabiału.
Łotewska kuchnia kształtowała się pod wpływem niemieckim, co oznacza, że charakteryzuje się prostotą i pożywnością. Najczęściej używaną przyprawą jest kminek. Dodaje się go praktycznie do wszystkiego - serów i twarogów oraz własnoręcznie pieczonego ciemnego pieczywa, z którego. Można nawet kupić piwo o tym smaku. Tradycja produkcji tego złotego trunku sięga czasów średniowiecznych. Równie popularnym napojem jest kwas chlebowy. Łotwa słynie z dobrego jakościowo miodu wrzosowego i lipowego. Na stołach króluje wieprzowina oraz ryby morskie (flądra, śledź, dorsz) i słodkowodne (okoń, szczupak).
Groch ze słoniną
Tradycyjnym daniem noworocznym, starodawnym elementem uczty szlacheckiej, jest sycący, ugotowany na gęsto szary groch. Dodaje się do niego tłuszcz i skwarki. Niektórzy podsmażają także cebulę. Obowiązkowym napojem do tej potrawy jest oczywiście piwo. Dzieciom podaje się kefir lub maślankę.
Grzybowy krupnik
Zamiłowanie do leśnych grzybów – prawdziwków, koźlaków, kurek i podgrzybków – sprawia, że tradycyjną zupą łotewską jest właśnie krupnik z kaszy jęczmiennej i wieprzowiny i suszonych, a zebranych jesienią grzybów. To danie podawane z ziemniakami, kwaśną śmietaną i wędzoną słoniną jest bardzo pożywne.
Piragi
Danie to przypomina pierogi serwowane w Polsce. Mogą być nadziewane według uznania, jednak farsz typowo łotewski składa się z boczku, gotowanej szynki wieprzowej oraz cebuli. Przyprawiane są oczywiście kminkiem i pieczone (a nie gotowane!). W niektórych restauracjach podaje się je z bulionem.
Zupa z kaszy perłowej
Starym, przekazywanym z pokolenia na pokolenie przepisem i cieszącym się do dziś dużą popularnością jest zupa podawana na zimno, czyli idealny, lekki obiad na letnie dni. Wyglądem przypomina nieco owsiankę. Przyrządza się ją z pęczaku, maślanki, mleka i kwaśnej śmietany.
Manna z nieba
Pożywny i lekkostrawny deser idealny dla niejadków lub osób na diecie. Powstaje z ugotowanej na mleku i ubitej kaszy manny. Polewa się ją odrobiną soku żurawinowego lub z czerwonej porzeczki. Dla dodatkowej osłody podawana jest przeważnie z kremem waniliowym.
Kisiel
Łotysze uwielbiają kisiele o różnych smakach. Przyrządzają je chętnie latem ze świeżo zebranych owoców takich jak: czarna porzeczka, żurawina, agrest, czerwona porzeczka, maliny czy jagody. Kisiel podaje się na zimno, przeważnie bez dodatków lub z kremem karmelowym.
Klingeris
Podczas świętowania urodzin, imienin lub innych ważnych uroczystości na łotewskim stole nie może zabraknąć lokalnego wypieku czyli strucli drożdżowej. Do ciasta przypominającego wyglądem precla dodaje się rodzynki i migdały. Jego wyjątkowy smak podkreśla lekko wyczuwalna nuta kardamonu i szafranu.
Ciasto z chleba
To ciasto zachwycić nas może swoją prostotą i pomysłowością. Powstaje z rozdrobnionych resztek czarnego chleba wypiekanego według tradycyjnych receptur i bez konserwantów. Do tego dodaje się (oprócz dużej ilości cukru) to, co gospodyni ma pod ręką. Może to być marmolada, bita śmietana lub krem.
